Basit faiz, kişilerin yatırım dönemi boyunca ana para üzerine sadece bir dönem için elde ettikleri faiz kazancına denir. Dönem sonunda kişinin kazancı, ana para üzerinden kazanılmış faiz tutarına eşittir. En basit tanımıyla, paranızın belirli tek bir dönem için dönemsel kira getirisidir. Bu tür faiz, ülkemizde en yaygın olarak mevduat ürünleri için geçerlidir.
Kısaca basit faiz; kişiye belirli bir dönem için sadece anapara üzerinden getiri sağlar.
Basit faiz oranı ise, kişilerin elde ettiği faiz kazancının bir dönem için anaparaya oranla yüzdesel olarak ifade edilmesidir.
Basit Faiz Hesaplama Formülü
Basit Faiz = (Anapara x Basit Faiz Oranı x Faiz Dönemi)/100
Genel olarak belirli bir süre boyunca ödenen veya alınan basit faiz, borç alınan ya da borç verilen paranın anaparaya oranla sabit bir yüzdesidir. Örneğin bir yatırımcı olarak bir bankadan yıllık %15 faiz oranından 4 yıl boyunca 10.000 TL anaparanız faiz geliri elde edeceğinizi var sayalım. Bu durumda basit faiz tutarı şöyle olacaktır:
6.000 TL = (10.000 x 15 x 4)/100
Sonuçtan da görülebileceği üzere basit faiz ile gerçekleştirdiğiniz mevduat yatırımı sonucunda her yıl 1.500 TL olmak üzere 4 yılın sonunda 6.000 TL faiz geliri elde ettiniz. Dört yılın sonunda elinizde anaparanız ve faiz gelirinizin toplamı olan 16.000 TL paranız oldu. Basit faiz geliri elde ettiğiniz için her yıl sonunda kazandığınız 1.500 TL’yi tekrar faize yatırmadınız.
Basit faiz, belirli bir periyotta olabileceği gibi genel olarak yıllık, aylık ve günlük olarak kullanılıyor. Teorik olarak saatlik ya da dakikalık olarak bile basit faiz hesaplaması gerçekleştirilebilir.
Yıllık basit faiz formülü: Basit Faiz = (Anapara x Yıllı Basit Faiz Oranı x Yıl Sayısı)/100
Aylık basit faiz formülü: Basit Faiz = (Anapara x Aylık Basit Faiz Oranı x Ay Sayısı)/1200
Günlük basit faiz formülü: Basit Faiz = (Anapara x Günlük Basit Faiz Oranı x Gün sayısı)/36500
Basit Faiz ve Bileşik Faiz
Faiz türleri arasında en çok bilinen türler basit faiz ve bileşik faizdir. Basit faiz, her dönem için elde edilen faiz gelirini yeni dönemde tekrar anaparaya eklemezken, bileşik faizde her dönem için elde edilen faiz geliri yeni dönemdeki ana paranın üzerine eklenir. Böylelikle elde edilen faiz geliri üzerinden de yeni dönemlerde faiz geliri elde edilir.
Basit faiz, genellikle bankacılıkta mevduat ürünlerinde mevcuttur. Bileşik faiz, bankacılıkta krediler üzerine uygulanır.
Hangisi Daha Avantajlı?
Hem basit faiz, hem de bileşik faiz tanımlarını dikkate aldığımızda faiz geliri elde eden taraf için bileşik faizin daha avantajlı olduğu çıkarımında bulunmak hiç de zor olmayacak. Bileşik faiz, adeta kar topu etkisi yaratarak dönem sonundaki faiz getirisini her dönem artırırken basit faiz sürekli olarak aynı anapara üzerinden faiz getirisi sağlamaktadır.