Politika faizi(ingilizce: policy rate), merkez bankalarının ülkedeki bankalara kısa vadeli borç verdiği faiz oranıdır. Merkez bankalarının ülkedeki tüm bankaları kısa vadeli fonladığı bir çok faiz oranı olabilir. Bu faiz oranlarından en çok sık kullanılan faiz oranı, merkez bankaları tarafından alınan kararla politika faizi olarak seçilir. Bazı merkez bankaları politika faizini bir günlük borç verme faiz oranı olarak belirlerken bazıları ise bir haftalık belirleyebilir.
Politika Faizi ile Merkez Bankaları Neyi Hedefler?
Merkez Bankalarının politika faizi belirlemekteki temel hedefi, ülkedeki piyasa faiz oranları(örneğin kredi ve mevduat faizleri) yönünde gerçekleştirmek istediği değişikliklere yönelik sade ve net bir mesaj vermeyi hedeflemeleridir.
Politika faizi başta olmak üzere diğer para politikası araçlarıyla iktisadi faaliyetleri dengelemeyi ve fiyat istikrarını sağlamayı amaçlarlar. Bu kapsamda merkez bankaları gerçekleştirdikleri aylık para politikası kurulu toplantılarında geleceğe yönelik verdiği mesajların yanı sıra en etkili silahlarından biri politika faizinde yapılacak değişikliktir.
Merkez Bankaları; enflasyonu, yerel para biriminin değer kaybetmesini, aşırı kredi büyümesini ve sermaye çıkışlarını frenlemek için genellikle politika faiz oranında artış gerçekleştirirler. Rekabet gücü kazanmak, kredi genişlemesini sağlamak ve para biriminin değer kaybetmesini teşvik ederek ekonomik faaliyeti artırmak için genelde politika faizini düşürürler.
Ülkemizde TCMB Tarafından Belirlenen Politika Faizi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB) tarafından politika faizi, 1 Haziran 2018 tarihinden itibaren bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı olarak belirlenmiştir. Bir hafta vadeli repo ihaleleriyle ülkemizdeki tüm bankaları her ay belirlediği politika faiz oranıyla fonlar. Bankalar, sahip oldukları bono ve tahviller için TCMB’de teminat gösterir. Ve TCMB’nin gerçekleştirdiği bir haftalık repo ihalesine katılarak teminat karşılığında politika faizi üzerinden bir haftalık süre için TCMB’den borç alırlar.
Diğer ülke Merkez Bankalarındaki Politika Faiz Uygulamaları
Dünya’da en fazla parasal genişliğe sahip merkez bankalarından Amerika Merkez Bankası(FED), Avrupa Merkez Bankası(ECB), Japonya Merkez Bankası(BOJ) politika faizlerini gecelik olarak belirlemişlerdir. Bankalar kısa vadeli fonlama ihtiyaçlarına karşı bu Merkez bankaları tarafından belirlenen politika faiz oranları üzerinden borçlanmalarını gerçekleştirirler.