Tüketici Güven Endeksi Nedir?

Tüketici güven endeksi(TGE), tüketicilerin mevcut kişisel mali durumlarına, genel ekonomiye ve gelecekteki mali durumlarına ilişkin ne kadar iyimser veya kötümser olduklarını ölçen öncü bir endekstir. Kısaca, tüketicilerin gelecekteki genel ekonomi beklentilerini, harcama ve yatırım kararlarına ilişkin öngörülerini anlamamızı sağlar.

Tüketici Güven Endeksi Nasıl Yorumlanır?

Aylık olarak TÜİK tarafından açıklanan Tüketici Güven Endeksi, 0 ile 200 arasında değer alır.

• 0 ile 100 arasında açıklanan değer: Tüketicilerin ekonomiye ilişkin beklentilerinin kötümser olduğunu gösterir. Endeks değeri ne kadar düşükse kötümserlik o kadar yüksek olacaktır.
• 100’e eşit açıklanan değer:Tüketicilerin ekonomiye ilişkin beklentilerinde nötr(ne iyimser ne kötümser) olduğu anlamına gelir.
• 100 ile 200 arasında açıklanan değer: Tüketicilerin ekonomiye ilişkin beklentilerinin iyimser olduğunu gösterir. Değer ne kadar yüksekse iyimserliğin derecesi o kadar yüksek olacaktır.

Yukarıdaki grafikte görülebildiği üzere endeks, 2012 yılından itibaren 100 seviyesinin altında değer alarak kötümser bir görünüm çizmiş. 2018 Haziran ayından itibaren kötümserlik artmış ve 2021 yılı sonuna doğru Türk Lirasındaki hızlı değer kaybı ve enflasyonun yükselmesi tüketici güvenini olumsuz yönde etkilemiştir. 2012-2022 yılları verilerini kapsayan trend çizgisinde ise trendin genel olarak aşağı yönlü olduğunu yorumunu yapabiliriz.

İş Dünyası Tüketici Güven Endeksini Nasıl Okumalı?

Tüketicilerin ekonomi, harcama ve yatırım konuları ile ilişkin beklentileri tartışmasız iş dünyasına ve büyüme planları yapan şirketlere yatırım için uygun bir ortamın olup olmadığına ilişkin fikirler verecektir. Endeksin öncü gösterge özelliği taşıması firmalara gelecek planlaması için önemli bilgiler sağlayabilir.

Tüketici Güven Endeksi Ne Zaman Yayımlanır?

Tüketici güven endeksi, TÜİK ve TCMB iş birliğiyle oluşturulan tüketici eğilim anketi kullanılarak TÜİK tarafından açıklanır. Aylık bazda hesaplanır ve her ayın üçüncü veya dördüncü haftası TÜİK’in internet sitesi üzerinden yayımlanır.

Tüketici Güven Endeksi Nasıl Hesaplanır?

Tüketici eğilim anketinde; Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden her ay 4884 hane seçilir. Hanelere mevcut ekonomik koşulları, genel ekonomiye ve gelecekteki mali durumlarına ilişkin beklentilerinin yanı sıra, kısa ve orta vadede planladıkları harcama ve yatırımlara ilişkin sorular yer almaktadır. Örneklem olarak seçilmiş hanelerin ankete verdiği cevaplara istinaden TGE hesaplanır. Anket, telefon aracılığıyla gerçekleştirilir ve haneler bilgisayar sistemi tarafından otomatik olarak seçilir.

Tüketici eğilim anketinde, anket katılımcılarına temel olarak üç farklı başlıkta sorular sorulur:

1. Kişisel Mali Durum: Tüketicinin, geçen 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu, gelecek 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu ile ilgili beklentisi, hanesi için mali durum değerlendirmesi, gelecek 3 aylık dönemde borç kullanma ihtimali.
2. Genel ekonomi: Tüketicinin geçen 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin değerlendirmesi, gelecek 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentisi, Türkiye’de gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, mevcut dönemin tasarruf etmek için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, geçen 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklentisi, gelecek 12 aylık dönemde ücretlerin değişimine ilişkin beklentisi.
3. Harcama ve tasarruf eğilimleri: Tüketicinin, gelecek 3 aylık dönemde yarı-dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut tamiratı için para harcama ihtimali ve gelecek 12 aylık dönem içerisinde tasarruf etme ihtimali.

Tüketici eğilim anketinde yer alan bu sorulardan sadece aşağıda belirtilen sorular Tüketici Güven Endeksi hesaplamalarına dahil edilir:

• Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu
• Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi
• Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi
• Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi

Örnek bir tüketici eğilim anketine ulaşmak için aşağıdaki indirme butonuna tıklayabilirsiniz.