Gayrimenkul Sertifikası Nedir?
Gayrimenkul sertifikası nedir, gayrimenkul projelerinin herkesin ortak alabileceği küçük paylara bölünerek oluşturulan bir yatırım aracıdır. Sertifikalar, inşaat şirketleri için banka kredisi yerine kullanılabilecek faizsiz bir finansman yöntemi, vatandaş için de hem yatırım amaçlı hem de ev ve iş yeri sahibi olma amaçlı olarak kullanılabiliyor.
Farz edelim ki ileride değerleneceğine inandığınız bir gayrimenkul projesi var ve sizin bu projeden daire veya dükkan alacak kadar paranız yok. Proje sahipleri ne yapıyor? proje henüz plan veya inşaat aşamasındayken, daire veya dükkanların bir kısmını paylara bölüyor ve bu şekilde satıyor. Böylelikle inşaatı tamamlamak için kendine fon oluşturmuş oluyor. Siz ise; maddi gücünüzün tamamını satın almaya yetmeyeceği mülklere, bütçeniz oranında ortak olmuş oluyorsunuz.
Proje tamamlandığında elinde yeterli sayıda sertifika bulunduran yatırımcıların proje kapsamında bulunan diledikleri konutu veya iş yerini alabilecek. Proje süresi boyunca sertifikasını Borsada satabilecek ya da borsadan yeni sertifika satın alabilecek. Proje bitiminde konut almak istemeyen yatırımcılarımız konut satışından elde edilen nakdi de talep edebilecek.
Örnek Gayrimenkul Sertifikası İşlemi
Yatırımcının 100 bin TL’lik birikimi olsun. Beğendiği dairenin ise 500 bin TL olduğunu varsayalım. Yatırımcı eksik kalan 400 bin TL’lik kısım için kredi kullanmak da, riske girmek de istemiyor. Yatırımcı elindeki 100 bin TL ile ilk gayrimenkul sertifikası alımını yaparak başlıyor. Borsadan sertifika almaya, seçtiği dairenin payını toplamaya devam ediyor. Proje teslimine kadar, yani 3 yıl boyunca, beğendiği dairenin baştan ilan edilen payını toplayarak beğendiği dairenin sahibi olabiliyor.
Ayrıca vade sonunda sertifikayı nakde dönüştürmek de mümkün. Ayrıca sertifika vadesinin sonunda konut yerine sertifikasını nakde dönüştürmek isteyenlere, ihraççı tarafından vade tarihinden önceki üç aylık borsa fiyatlarının ortalaması üzerinden geri alma sistemi getirildi. Borsa fiyatının bulunmaması ya da fiyatın sağlıklı olmadığı yönünde SPK veya Borsanın tespiti halinde geri ödeme fiyatının gayrimenkulün piyasa fiyatından yapılması düzenlendi. Bu suretle yatırımcıların menfaatlerine destek verildi.
Yatırımcıların Menfaati Nasıl Korunuyor?
- Gayrimenkul sertifikası yatırımcılarının haklarının korunması amacıyla inşaat tamamlanma raporlarının yapı denetim kuruluşlarınca hazırlanması hükmü getirildi. Sertifika ihracından toplanan fonların yapı denetim kuruluşları tarafından hazırlanan inşaat ilerleme raporları dikkate alınarak inşaatın tamamlama yüzdesi çerçevesinde inşaat şirketine aktarılması düzenledi. Bu suretle projenin yarım kalma ihtimali önlendi.
- İhraçtan elde edilen fonun yüzde onluk kısmının inşaat başlamadan önce doğrudan ihraççıya, yüzde seksenlik kısmının ise inşaat ilerleme raporlarında belirlenen oranlar ölçüsünde yetkili kuruluş tarafından ihraççıya aktarılması düzenlendi. Kalan yüzde onluk kısmının ise vade sonunda ihraççıya aktarılmasını öngören hüküm getirildi. Bu suretle projenin tamamlanması güçlendirildi.
- Projenin gerçekleşmemesi ihtimalini azaltmak ve sertifika sahiplerini korumak amacıyla yatırımcıların projenin geleceğiyle ilgili karar verici konumda olmalarına destek verildi. Bu durumda gayrimenkul sertifikalarını elinde bulunduran yatırımcıların Türk Ticaret Kanunundaki genel kurul toplantılarına benzer şekilde “gayrimenkul sertifikası sahipleri toplantısı” yaparak ya projenin devamına karar vermeleri ya da projenin satılarak ihraççıya henüz ödenmeyen paralarla birlikte projenin satışından elde edilen paraların sertifika sahiplerine ödenmesi yönünde karar alma imkânı getirildi.
- Konut edinmek yerine sertifikasını nakde dönüştürmek isteyen yatırımcılara bu sertifikalara karşılık gelen konut ya da iş yeri projesinin yatırımcı taleplerinin alındığı tarihten vadeye kadar olan sürede satılabileceğine ilişkin hüküm getirildi. Bu suretle ihraççının ödemelerinde planlama yapabilme ve öngörülebilir olması sağlandı.
- TOKİ ve İller Bankasının taraf olduğu ihraçlarda, ihraççı özel bir şirket olsa dahi, ihraçtan elde edilen fonun tamamının TOKİ ve İller Bankasına aktarılması ve bu kentsel dönüşüm projelerinin söz konusu kuruluşların denetim ve kontrolü dahilinde gerçekleştirilmesi düzenlendi, bu suretle kentsel dönüşüm projelerinde hem TOKİ hem de İller Bankası gözetimi getirilerek projelerin hızlanmasına katkı sağlandı.
Gayrimenkul Sertifikası Nedir?