FOMC (The Federal Open Market Commitee) yani ABD Federal Rezerv Açık Piyasa İşlemleri Komitesi nedir? Amaçları nelerdir? Öncelikle bunlara değinelim. Sonra da 17-18 Aralık’taki FOMC toplantısı piyasaları nasıl etkileyecek bunun üzerinde duralım.
FOMC, Federal Rezerv Sistemi’nin para politikalarını oluşturan en önemli bölümüdür. İstihdamı artırmak, fiyat istikrarını sağlamak, enflasyonu ve uluslararası ticaret ve ödemelerini kabul edilebilir bir düzeyde tutmak ve ekonomik büyümeyi sağlayıcı tedbirler almak gibi oldukça önemli görevleri vardır. Bunun dışında, ABD devlet ve federal kurumlarının menkul kıymetlerinin alım ve satımının gerçekleştirildiği açık piyasa işlemlerinde temel kararları alır. Böylece mevduat kurumlarının rezervi etkilenerek, ABD ekonomisinde paranın maliyeti ve kullanılabilirliği belirlenir.
FOMC’yi, Guvernörler Kulübü’nün 7 üyesi ve 5 FED Bankası başkanı oluşturur. NewYork FED Bankası başkanı toplantıya sürekli katılırken, diğer FED Bankası Başkanları rotasyon usulüyle her yılbaşında değişerek görev yaparlar. Komite genellikle her ayın üçüncü Salısı NewYork FED binasında toplanarak ekonomik gidişata yönelik değerlendirmeler yapar ve para politikalarını belirler. FOMC Toplantı Kayıtları, FED toplantılarından üç hafta sonra açıklanmaktadır. FOMC toplantıları ve buradan çıkacak kararlar mali piyasalar tarafından dikkatle izlenir.
Toplantı kayıtlarında; FED toplantıları kararlarının ardındaki sebepler, FOMC üyelerinin makroekonomik görünüme ilişkin bakış açıları, ekonomik tedbirlerin ve faiz kararlarının yürürlükte kalma süresi ve gelecek dönemlere yönelik tahminler yer almaktadır. Yatırımcılar, FED’in para politikalarında oluşabilecek değişiklikler için bu uzun metin içinde ipuçları ararlar.
Aralık ayının üçüncü haftası küresel piyasalar için son derece kritik olan FOMC toplantısını içeren 5 günlük işlem dönemi olduğu için büyük bir önem taşıyor. 17 Aralık Salı günü başlayacak ve 18 Aralık Çarşamba günü tamamlanacak toplantıda alınacak kararlardan aylık 85 milyar tutarındaki tahvil alımlarının azaltılıp azaltılmayacağı merak konusu. FED’in alacağı kararlar her ne olursa olsun Dolar’dan altına, faizlerden borsa endekslerine kadar birçok varlığın fiyatında sert hareketlere neden olma potansiyeli taşıdığı için haftanın en kritik ve önemli gelişmesi olarak dikkat çekiyor.
Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim gibi; FED’in 3.QE programına başlamasının ardından varlık alımının devamının ne olacağı ve ne kadar süreceği konusunda çok fazla fikir ortaya atıldı. Mayıs ayında FED Başkanı Ben Bernanke’nin parasal genişlemenin bu yıl içerisinde azaltılabileceğini ifade etmesinin ardından varlık fiyatlarında sert dalgalanmalar gerçekleşti. Buna rağmen Bernanke’nin varlık alımının devamı için işsizlik ve enflasyon rakamlarının önemine vurgu yaptığını ve istenilen düzeyde olmadıkça varlık alımının devam edeceğini açıkladığını söylemiştik. Bu şekilde de oldu ve FED bu yıl içerisinde para politikasında henüz bir değişiklik yapmazken Bernanke’nin bu net söylemlerine karşın FED üyelerinden farklı sesler yükselmeye devam etti ve etmekte. Bunların bir kısmı varlık alım programını desteklerken bir kısmı bunun uzun vadeli risklerinden bahsedip varlık alım programının bir an önce bitirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Piyasa için; FOMC tutanaklarında üyelerin ne düşündüğü, varlık alımının azaltılmasını düşünen üye sayısı ve FED‘in ekonomik verilere ilişkin görüşleri önem taşıyor. FOMC toplantısından, tahvil alımlarının değiştirilmemesi yönünde bir karar çıkması halinde, FED’in olası sürpriz kararlarına karşılık Dolar’da değer kayıpları gözlemlenebilir. Ancak FED’in, piyasadaki ağırlıklı beklenti olan “değişiklik yapılmayacağı” yönündeki tahminin aksine parasal genişlemeyi kısması, Dolar’da sert değer kazanımlarının görülmesine yol açabilir. Bu gibi bir durumda altın başta olmak üzere kayıplar oluşabilecekken, dünya borsalarında da düşüşler yaşanabilir.
Bernanke’nin %6,5 olarak koyduğu işsizlik hedefi şu anda %7. Buradaki en önemli soru işsizliğinin düşük olmasında işgücüne katılımın rolü. Bir diğer önemli nokta ise %2 olarak hedeflenen ve en son %1 olarak açıklanan enflasyonun Kasım ayında %1,2 olarak açıklanması. Reuters’ın analistlere yaptığı anketlere göz atıldığında beklentilerin tahvil alımlarının Mart ayından önce azaltılmayacağı yönünde ağırlık kazandığı görülüyor. Ancak bu haftaki toplantıda parasal genişlemenin kısılabileceğini bekleyen ekonomistler de mevcut. Sonuçlar şu şekilde; 66 ekonomist’in 12’si Aralık’ta, 22’si Ocak’ta, 32’si ise Mart’ta çıkış bekliyor.
Beklentiler tahvil alımlarının değiştirilmemesi yönünde iken, aylık varlık alım miktarının azaltılması sürpriz olacak bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Bernanke’nin ise son kez başkanlık ettiği toplantıdan sürpriz bir kararla çıkması beklenmiyor. 18 Aralık Çarşamba günü Türkiye saatiyle 21.00’da açıklanacak olan FOMC beyanatıyla yatırımcıların kafasındaki bütün bu soru işaretleri cevaplanmış olacak.