Deflasyon, bir ekonomide mal ve hizmet fiyatları genel seviyesinin belirli bir zaman diliminde sürekli düşüşünü ifade eden ekonomi terimidir. Deflasyon, enflasyonun tersinin yaşandığı durumdur. Ülkede para arzındaki azalışlar, kamu harcamalarındaki azalış, tüketim talebi ve yatırım harcamalarındaki azalış sonucunda ortaya çıkar. Deflasyon, ekonomik büyümeye zarar verirken, şirketlerin karlarını baskı altına alıyor, ücret kısıtlamalarını gündeme getiriyor ve tüketicilerin satın alma faaliyetlerini ertelemelerine neden oluyor.

Deflasyon genelde ekonomik depresyonların olduğu dönemde görülür. Deflasyonun hakim olduğu ekonomilerde para elde tutuldukça alım gücü yükselir. Bununla birlikte deflasyon esnasında tüketim talebi azalır ve işsizlik oranı artış gösterir. Merkez Bankaları deflasyonu engellemek için para arzını ve faiz oranlarını sürekli takip ederler.

2008 ekonomik krizinden bu yana Amerika’da yaşanan ekonomik durgunluğun önüne geçmek ve deflasyonun oluşmasını engellemek için Amerika Merkez Bankası Fed, para arzında ciddi oranda artışa gitti. Yüksek enflasyon yaratmayacak ölçekte yapılan para arzıyla tüketim talebi ve istihdamda artış sağlanması başarılabildi.

İlginizi Çekebilir: Enflasyon Nedir?

Deflasyon Nedenleri

Tanım gereği, para deflasyonu ancak para arzındaki azalmadan kaynaklanabilir. Modern zamanlarda para arzı, Fed gibi merkez bankalarından en çok etkilenen ülkelerden biridir. Deflasyon, genellikle uzun süreli parasal genişlemenin ardından gerçekleşir.

Fiyat deflasyonunun iki ana nedeni vardır. Birincisi, tüketicilerin ve işletmelerin nakit tasarruf talebinde genel bir artış. Bunun nedeni, tüketicilerin belirsiz olması ya da tüketim için zaman tercihlerinin uzamasıdır. İkinci neden, malların arzını arttıran ve gelirlerin satın alma gücünü artıran ekonomik üretkenlikte genel bir artış.

Japonya’da Deflasyon

Japonya’da 1990 yılından itibaren süre gelen uzun zamanlı deflasyon en büyük sorunların başında geliyor. Japonya Merkez Bankası ve hükümetler tarafından sürekli deflasyonu engelleyici önlemlerle fiyat istikrarı sağlanmaya çalışılıyor. Uzun süreli deflasyonun en zor yanlarından biri ise sürekli fiyatların düşmesine alışan halkı enflasyonist düşünceyle harcamaya teşvik etmek oldukça güç hale geliyor.

Yukarıdaki grafikte de görüldüğü gibi deflasyonist dönemlerde büyüme verilerinde aşağı yönlü trend hakimken enflasyonun olduğu dönemlerde ise büyüme verilerinde iyileşme söz konusu.

Düşük enflasyonun sürekli olması aşağıdaki döngünün sürekli tekrarına yol açar.;

• Düşük karlılığa,
• Şirket iflaslarına,
• İşten çıkarılmalara,
• Yüksek işsizliğe,
• Düşük gelire,
• Düşük talebe yol açar.

Bir yatırımcının bakış açısından;  elinde nakit bulunduran nispeten daha az borcu olan şirketler, deflasyon ortamında daha cazip konuma geçerler. Tam tersi, elinde çok az nakit para olan borçlu işletmeler için geçerlidir.

Deflasyonu Önlemek İçin Alınabilecek Tedbirler

• Bankacılık sistemine düşük maliyetli kredi vererek tüketiciyi harcamaya yönlendirmek.
• Kamu harcamalarını artırmak
• Özel sektörü yatırımlarına teşvikler sunmak
• İşçi ve çalışanlara yüksek ücret politikası sunmak
• Tüketici üzerinde var olan vergileri azaltarak tüketiciyi harcamaya yönlendirmek