CDS Nedir?
CDS, elinde tahvil vb. finansal araçlar bulunduran bir kişinin, vade sonundaki alacağının belirli bir risk primi(sigorta ücretii) karşılığında ödenmeme riskinin ortadan kaldırılmasını sağlayan bir finansal enstrümandır. Diğer bir değişle CDS sözleşmesini elinde bulunduran kişi, vadede elde edeceği alacağının ödenmeme riskine karşı alacağını sigortalatmış olur. CDS sözleşmesi karşılığında ödenen sigorta ücretine CDS primi denir. CDS sözleşmesinin düzenlendiği ülke veya kuruma ilişkin riskler arttığında sigorta ücreti, yani CDS primi yükselir.
Örneğin yüksek getirisinden dolayı Yunanistan devlet tahviline yatırım yapmayı değerlendiriyorsunuz. Hem bu yüksek getiriden istifade edip hem de bu yatırımınızın geri dönmeme riskine maruz kalmak istemiyorsunuz. Bu durumda CDS imdadınıza yetişiyor Yunanistan’ın batma riskine karşı ödediğiniz CDS primiyle riski, sigorta işlemini yapan kuruluşa devretmiş oluyorsunuz. Vade sonunda Yunanistan batar ve tahvil ödemenizi gerçekleştiremiyor durumda olduğunda sizin zararınızı CDS primi ödediğiniz kurum karşılıyor, eğer Yunanistan batmaz ise sigorta priminiz yanmış oluyor. Araçlarımıza yaptığımız trafik kaskoları gibi düşünebiliriz.
CDS Nasıl Yorumlanır?
Günümüzde CDS sadece yapılan tahvil vb. yatırımları sigortalama işleminin ötesinde ülke risklerini açıklayan bir gösterge olarak da kullanılır. Ülke riskleri, sadece ekonomik göstergeler ile ilgili olmayıp, devlet politikalarına ve yerel risklere göre değişebilmektedir. Nitekim CDS primi yüksek ülkeler ve ülke içerisindeki kurumlar borçlanma ihtiyaçlarını karşılamak için daha yüksek maliyetlere katlanmak durumunda kalır. Bu yüzden CDS primi ülkeler için önemli bir göstergedir. Aslında bir bakıma kredi derecelendirme kuruluşlarının yaptığı derecelendirmelerine, nispeten ikame olabilecek güncel bir göstergedir. Bu sebeple iktisadi birimler tarafından yakından takip edilir.
CDS Nasıl Hesaplanır?
CDS primi, baz puan cinsinden takip edilir. Her 100 baz puan, %1’lik prim anlamına gelmektedir. Türkiye’nin Ocak 2022 itibariyle 5 yıllık CDS primi 550 baz puandır. Diğer bir değişle, Türkiye’nin 5 yıl vadede yabancı para cinsinden tahvil borçlarını ödememe riskine karşı 550 baz puanlık(%5.5’lik) bir sigorta primi CDS işlemini gerçekleştiren karşı taraf tarafından istenmektedir.
Hemen belirtmek gerekir ki CDS’ler 1 yıl 5 yıl ve 10 yıl gibi vadelerde hesaplanabiliyorlar. Piyasada ve ekonomi bültenlerinde sıkça referans olarak gösterilen ve bizim örneğimizde de yer alan Credit Default Swap primi, 5 yıl vadelidir. Yani bir ülkenin 5 yıl vadeli batma riskine karşı sigorta maliyeti olarak düşünebilirsiniz. Vade uzadıkça bilinmezlik artacak, bilinmezlik de riski getireceğinden CDS primleri de vade ile doğru orantılı olarak artacağı kulağınıza küpe olsun.